Batterijen gemaakt voor flexibiliteit

Met de snelle toename van faciliteiten voor duurzame energie en de samenhang met wind en zon, kan het opwekken van duurzame elektriciteit niet meer los worden gezien van een breder energiesysteem. Opslagtechnologieën op dezelfde locatie als waar energie wordt opgewekt en daaraan gerelateerde diensten, maken het voor eigenaars van duurzame energiebronnen mogelijk hun faciliteiten voor duurzame energie verder in het energiesysteem te integreren.

“Een kostendaling van meer dan 80 procent in de afgelopen tien jaar en de mogelijke verdere daling van meer dan 50 procent rond 2030, maken van batterijen een belangrijke technologie voor elektriciteitopslag”, zegt Sebastian Gerhard, Director of Batteries bij Vattenfall. “Batterijen bieden een grote flexibiliteit. De inkomsten kunnen geoptimaliseerd worden door de opgeslagen stroom te verkopen op de verschillende energiemarkten, door ondersteunende diensten te leveren om vraag en aanbod van elektriciteit in evenwicht te brengen en door de stabiliteit van het net te versterken. Met andere woorden: batterijen kunnen elektriciteit opslaan als er veel wind en zon is en de energieprijzen laag zijn, en het leveren van energie verschuiven naar periodes waarin er géén wind of zon is, en de prijzen hoog zijn.”

Windpark Ray met batterij

De nieuwste, grote batterijeenheid voor opslag op eenzelfde locatie van Vattenfall is de zogenoemde Battery@Ray, die in het voorjaar van 2023 op het net wordt aangesloten. Het is een batterij-installatie van 20 MW, gebouwd in het Ray onshore windpark van 54 MW met 16 turbines bij Newcastle in het Verenigd Koninkrijk. Het windpark deelt zijn netaansluiting met de batterij, wat één van de voordelen is van opslag op dezelfde locatie. De batterij heeft de capaciteit om 20 MW of circa  40 procent van de volledige productie van het windpark gedurende twee uur op te slaan.

In eerste instantie zal de batterij 99 procent van de tijd ondersteunende diensten leveren, namelijk zeer snelle kortetermijnlevering van stroom om het net te stabiliseren. Over drie tot vier jaar zal er naar verwachting een verschuiving plaatsvinden, waarbij de capaciteit op basis van prijssignalen op verschillende markten wordt verhandeld.

Het succes van flexibele bedrijfsvoering wordt sterk bepaald door het regelgevingskader van de individuele landen. Op sommige Europese markten blijft dit achter, maar in het Verenigd Koninkrijk is het beleggers- en handelslandschap goed en is er een zeer geavanceerde markt voor ‘flexibility products’.

Vattenfalls batterijvoorzieningen

Op dit moment exploiteert Vattenfall twee windparken met batterijen op dezelfde locatie in het Verenigd Koninkrijk en twee in Nederland: één in een windpark en de andere in een hybride wind- en zonnepark. Ook in Zweden zijn er twee windparken met batterijen op dezelfde locatie in aanbouw.

“De meeste nieuwe wind- en zonneparken zullen als onderdeel van hun ontwikkelingsproject mede-ontwikkelde batterijvoorzieningen hebben. Dit betekent dat de parken worden voorbereid op een batterij, maar dat de beslissing om de batterij al dan niet op te nemen, wordt genomen bij de definitieve investeringsbeslissing. Vattenfalls totale pijplijn voor batterijen tot 2026 bedraagt 800 MW”, zegt Gerhard.

Risico’s versus rendement op investering

Investeerders lijken het extra risico van batterijen te willen accepteren in ruil voor een mogelijk hoger rendement op hun investering. Het risico komt voort uit het feit dat de batterijensector nog niet zo volwassen is als die van wind en zon, wat betekent dat er een hoger technologisch risico en een extra regelgevingsrisico is. In sommige landen zijn de voorschriften al duidelijk voor zonne- en windenergie, maar onduidelijk voor batterijen, net zoals het feit dat nationale doelstellingen voor opslag in het grootste deel van Europa ontbreken. Ook leveren wind- en zonneparken, eenmaal gebouwd en in bedrijf, beter voorspelbare inkomsten op. Voor batterijen, met hun veelheid aan markten, zijn de inkomsten lastiger te voorspellen.

“Investeerders zien dat batterijen nodig zijn om flexibiliteit te bieden en dat ze goed kunnen verdienen door in die technologie te stappen. Terwijl zon en wind zich in het lagere rendementsbereik met één cijfer bevinden, kunnen batterijen rendementen met lage dubbele cijfers bereiken. Sommige beleggers zeggen dat ze genoeg assets met een laag risico en een laag rendement in hun portefeuille hebben en dat ze activa met een hoog risico en een hoog rendement willen om te spreiden”, aldus Gerhard.

Betaalbare flexibiliteit

Batterijen bevinden zich in een goede positie om te concurreren met andere flexibele activa. Vergeleken met bijvoorbeeld nieuwe waterkrachtcentrales die meer dan 50 jaar meegaan en een miljardeninvestering in grond en voorzieningen vereisen, zijn batterijen redelijk betaalbaar met een investering van 20 tot 100 miljoen euro voor een levensduur van 15 tot 20 jaar. Batterijen zijn ook schaalbaar, wat een groot voordeel is vergeleken met andere belangrijke opslagoplossingen voor een fluctuerende duurzame elektriciteitsproductie.

“Vattenfall wil de komende jaren geselecteerde, op dezelfde locatie geplaatste en winstgevende batterijprojecten realiseren om competentie op te bouwen”, zegt Gerhard. “Dit wordt mogelijk gemaakt door zeer aantrekkelijke business cases voor gezamenlijk ontwikkelde projecten voor zonne-energie en opslag in Duitsland. In Zweden zal het toevoegen van batterijen aan onze partnerprojecten Hjuleberg en Höge Väg helpen bij het overdragen en opschalen van onze operationele ervaring. Het zal ook laten zien hoe batterijen aantrekkelijk gemaakt kunnen worden voor institutionele investeerders. Dit is essentieel voor het traject vanaf de ontwikkeling tot de verkoop van gezamenlijk ontwikkelde projecten.”

Dit is een artikel uit Vattenfalls Annual and Sustainability Report 2022.