Hoewel klimaatverandering een van de grootste uitdagingen van onze tijd is, biedt het ook enorme kansen voor creatieve en innovatieve oplossingen. Vattenfall neemt een unieke positie in om deze kansen te benutten en zichzelf en andere sectoren die uitstoot veroorzaken op een ongekende schaal te transformeren.
Het doel van Vattenfall om fossielvrij leven binnen één generatie mogelijk te maken betekent dat we onze eigen energiemix 100 procent fossielvrij moeten maken. Dat doen we door omvangrijke investeringen in fossielvrije energie en door het uitfaseren van fossiele energiebronnen. Maar het betekent dat we ook verder moeten kijken dan onze eigen productie, naar hoe we fossiele vrijheid in andere sectoren op de Europese markt en daarbuiten mogelijk kunnen maken.
Samen kunnen we de noodzakelijke transitie tot stand brengen
"Op wereldschaal vertoont de vraag naar koolstofintensieve materialen en producten zoals beton, staal en kunststof, waarmee we onze moderne samenlevingen hebben opgebouwd, geen tekenen van neergang", zegt Mikael Nordlander, Vattenfalls Head of Industry Decarbonisation in Staff Function Strategic Development. "Op dit moment is de industrie, samen met de transportsector, verantwoordelijk voor het grootste deel van de wereldwijde CO2-uitstoot, en blijft het een uitdaging om de klimaatimpact van onze manier van leven, werken en produceren te beperken. Uit een rapport uit 2020 van de Energy Transitions Commission (ETC) blijkt echter dat het technisch en financieel inderdaad mogelijk is dat onze samenleving minder CO2 produceert."
Volgens het rapport heeft het verwezenlijken van een economie met geen CO2-uitstoot tussen nu en 2050 slechts een verwaarloosbaar effect op de levensstandaard en op de groei van die economie. Volgens de ETC kost het niet produceren van CO2 minder dan 0,5 procent van het mondiale bruto binnenlands product (BBP), terwijl het rapport "The Economics of Climate Change: The Stern Review" uit 2006 de kosten heeft geschat op tussen de 5 en 20 procent van het BBP als we niets doen.
De groeiende vraag van klanten naar duurzame oplossingen en producten stimuleert zeker een nieuwe generatie materialen en bedrijfstakken. Als onderdeel van Vattenfalls duurzame bedrijfsstrategie moeten we daarom de krachten bundelen met organisaties en bedrijven met innovatieve ideeën, competenties en financiële middelen.
Elektrificatie maakt fossielvrij leven mogelijk
Sinds de ontdekking van het elektron aan het eind van de negentiende eeuw zijn elektriciteit en fossiele brandstoffen belangrijke motors voor sociale en economische vooruitgang. En nu wordt elektriciteit een belangrijk instrument in de transformatie naar fossielvrije industriële sectoren en samenlevingen. Elektriciteit kan worden gebruikt om de CO2-uitstoot te verminderen of te elimineren door directe elektrificatie, waarbij het een fossiele energiebron direct vervangt. Maar het kan ook indirect bijdragen, voornamelijk door de invoering van fossielvrije waterstof in industriële processen of in de transport- of warmtesector. Een voorwaarde voor elektrificatie als drijvende kracht achter het verminderen van CO2-uitstoot is natuurlijk dat de energievoorziening gebaseerd is op fossielvrije elektriciteit zoals wind-, zonne-, waterkracht- of kernenergie – alle energiebronnen in het portfolio van Vattenfall.
"We hebben dus een overvloedig aanbod van de fossielvrije basisgrondstoffen die nodig zijn om niet alleen onze eigen activiteiten maar ook grote delen van onze samenlevingen te transformeren", legt Nordlander uit. "Het is nu onze taak om de koppen bij elkaar te steken en met name met de transport- en industriesectoren innovatieve manieren van hetzij directe of indirecte elektrificatie van activiteiten te identificeren, te ontwikkelen en in te zetten."
Waterstof – een oplossing op die plaatsen waar directe elektrificatie niet mogelijk is
Vattenfall beschouwt indirecte elektrificatie door fossielvrije waterstof als een belangrijke oplossing om de waardeketens van met name sectoren met een hoge CO2-uitstoot, zwaar transport en Vattenfalls eigen warmtekrachtcentrales koolstofvrij te maken. Vattenfall ziet mogelijkheden om een bijdrage te leveren in de gehele waardeketen, van opwekking en levering van fossielvrije elektriciteit tot, in sommige gevallen, productie en opslag van waterstof.
HYBRIT: het doel is om al in 2026 fossielvrij staal op de markt te brengen.
Voor Mikael Nordlander is de rol van waterstof duidelijk: "Vattenfall draagt actief bij aan de vormgeving van een sterke Europese waterstofeconomie, waarin grootschalige waterstofproductie op basis van goedkope fossielvrije elektriciteit een belangrijke pijler is voor een succesvolle energietransitie. Hoewel de productie van fossielvrije waterstof nog niet altijd commercieel haalbaar is en waterstof niet de oplossing zal vormen om in alle sectoren de CO2-uitstoot te verlagen, heeft het wel de potentie om CO2-uitstoot te verminderen in processen waar directe elektrificatie niet mogelijk is. Dit is essentieel om de klimaatdoelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs te halen en voor ons eigen ambitieuze doel om een fossielvrij leven mogelijk te maken."
Samenwerken voor een fossielvrije toekomst
Vattenfall neemt actief deel aan verschillende projecten en ontwikkelingsinitiatieven in al zijn markten om de implementatie van fossielvrije elektriciteit verder te stimuleren (zie gedetailleerde lijst met Vattenfall-partnerships en waterstofprojecten).
Er zijn ten aanzien van directe elektrificatie al partnerships aangegaan met bedrijven in de Zweedse mijnbouw en in de transportsector, en Vattenfall bezit en exploiteert InCharge, een van Europa's grootste oplaadnetwerken voor elektrische auto's. Ook de scheepvaart en luchtvaart zijn gebieden waarop Vattenfall partnerships sluit en waar we betrokken zijn bij innovatieactiviteiten rond directe elektrificatie.
Elektrische vrachtwagen getest bij het mijnbouwbedrijf Kaunis Iron in Zweden.
Op het gebied van indirecte elektrificatie stimuleert Vattenfall de ontwikkeling die gericht is op het gebruik van fossielvrije waterstof aangepast aan de energie-intensieve industrie. Dit gebeurt in verschillende baanbrekende projecten via partnerships waarin elke belanghebbende bijdraagt met zijn unieke capaciteiten. Voorbeelden hiervan zijn de productie van fossielvrij staal, een strategiestudie naar grootschalige productie van biobrandstoffen en het ontwikkelen van plannen in de Hamburgse Moorburg-centrale van Vattenfall voor een faciliteit voor het produceren van waterstof uit wind- en zonne-energie om de CO2-uitstoot in het havengebied te verminderen.
In de warmtesector onderzoekt Vattenfall onder andere of we onze WKK-installatie Marzahn in Berlijn kunnen gebruiken om de toepassing van waterstof in elektriciteitscentrales te testen.
"We zien ook veel meer innovatieve mogelijkheden van elektrificatie in andere sectoren met een hoge uitstoot", zegt Mikael Nordlander. "In de chemische sector kan dit worden gedaan door het gebruik van fossielvrije waterstof en afgevangen kooldioxide voor de productie van methanol – een basisbouwsteen voor materialen zoals plastic en koolstofvezel. In de landbouwsector kan de CO2-uitstoot bij de productie van ammoniak, die wordt gebruikt voor meststoffen, verminderd worden door fossielvrije waterstof. Ook de luchtvaartsector biedt kansen, waarbij er minder CO2 vrijkomt bij de productie van kerosine als fossiele grondstoffen vervangen worden door elektriciteit voor de raffinage van biobrandstoffen of de productie van synthetische brandstoffen uit CO2."
Wind, zon en elektrolyse-installaties
In Nederland ontwikkelt Vattenfall ook een project dat onshore, potentieel 100% hernieuwbare waterstof kan produceren door de opwekking van wind- en zonne-energie rechtstreeks aan te sluiten op een elektrolyse-installatie en een batterij.
Speciale offshore waterstofparken met zowel windturbines als elektrolyse-installaties kunnen een van de pijlers van de waterstofeconomie worden. Dankzij het grote aantal vollast-uren is wind bijzonder geschikt voor de productie van fossielvrije waterstof. Het feit dat veel toekomstige windlocaties op grotere afstand op zee liggen, maakt elektrische transmissie via kabels echter erg duur. Daardoor wordt energieoverdracht via waterstofleidingen voor dit soort parken een meer aantrekkelijke oplossing.
Grensoverschrijdende samenwerking is essentieel
Het CO2-vrij maken van de waardeketens van Vattenfall door samenwerking tussen bedrijven, over organisatorische, functionele, maatschappelijke en geografische grenzen heen, is een complexe uitdaging. Elk land en elke markt heeft zijn eigen specifieke uitdagingen en strategieën om vooruit te komen, waardoor de industrie nog actiever op zoek moet gaan naar de best passende coalities om een nieuwe generatie fossielvrije producten en diensten te creëren. Samenwerken in soms onverwachte partnerships kan het innovatiepotentieel vergroten in elke stap van de waardeketen, van ontwerp tot levering van tussen- en eindproducten of diensten, en tot de manier waarop bijproductstromen worden beheerd. Niet in de laatste plaats betekent samenwerken ook dat financiële en niet-financiële risico's in de hele keten beter kunnen worden beperkt. We zijn goed op weg naar een fossielvrij leven.
|
Fossielvrije waterstof – bronnen en toepassingen De illustratie geeft een algemeen overzicht van hoe waterstof, naar de mening van Vattenfall, kan helpen de CO2-uitstoot in de samenleving te verminderen. Vattenfall onderzoekt potentiële kansen en neemt deel aan verschillende projecten en ontwikkelingsinitiatieven in een breed scala aan sectoren. |
|
Partnerships en waterstofprojecten waar Vattenfall aan deelneemt BOLIDEN: Vattenfall werkt samen met Boliden aan directe elektrificatie van mijnen en smelterijen, onder andere via batterijoplossingen die gericht zijn op het ondersteunen van het elektriciteitsnet en het optimaliseren van het elektriciteitsverbruik. KAUNIS IRON: Vattenfall en Kaunis Iron hebben een partnership voor direct geëlektrificeerde fossielvrije mijnbouwactiviteiten in de ijzerertsmijn in Pajala, in Noord-Zweden. De samenwerking omvat bedrijfsoplossingen om de behoefte aan fossiele brandstoffen, zoals geëlektrificeerd ijzererts en personenvervoer, te verkleinen. HYBRIT: Het meest geavanceerde project van Vattenfall om industriële CO2-uitstoot te verminderen is het fossielvrije sponsijzerproject HYBRIT voor de productie van fossielvrij staal door middel van waterstof. Het project voeren we samen met onze Zweedse partners, staalbedrijf SSAB en mijnbouwbedrijf LKAB, uit, met ondersteuning van het Zweeds Energieagentschap. Productie van biobrandstoffen: In een strategiestudie over grootschalige productie van biobrandstoffen onderzoekt Vattenfall de mogelijkheden om fossiele brandstoffen in het productieproces te vervangen. Deze studie doen we samen met Preem, de grootste raffinaderij van Zweden. Groene waterstofhub Moorburg: In de Hamburgse elektriciteitscentrale Moorburg heeft Vattenfall de handen ineengeslagen met Shell, Mitsubishi Heavy Industries en het gemeentelijke bedrijf Wärme Hamburg. De bedoeling van het samenwerkingsverband is om plannen te ontwikkelen voor een faciliteit om waterstof uit wind- en zonne-energie te produceren en in de omgeving te gebruiken. Waterstof voor verwarming: In de verwarmingssector kan waterstof de CO2-uitstoot verminderen als het wordt gebruikt als alternatief voor gas. Vattenfall werkt onder andere samen met Siemens Energy om vast te stellen of onze WKK-installatie Marzahn in Berlijn kan worden gebruikt om de toepassing van waterstof in energiecentrales te testen. De chemische sector: In de chemische sector ziet Vattenfall nog veel meer mogelijkheden van elektrificatie door de productie van methanol, een grondstof van materialen zoals plastic en koolstofvezel, door het gebruik van fossielvrije waterstof en afgevangen kooldioxide. De landbouwsector: In de landbouwsector kan de CO2-uitstoot door het gebruik van waterstof verminderd worden bij productie van ammoniak die voor meststoffen wordt gebruikt. De luchtvaartsector: Deze sector biedt ook kansen, omdat het vervangen van fossiele grondstoffen door elektriciteit de de CO2-uitstoot kan verminderen bij de productie van kerosine. Vattenfall is partner in het Hemweg Consortium dat zich onder meer richt op het gebruik van waterstof voor het produceren van vliegtuigbrandstof. De transportsector: Vattenfall bezit en exploiteert InCharge, een van Europa's grootste oplaadnetwerken voor elektrische auto's, en is daarvoor partnerschappen aangegaan met gemeenten, autofabrikanten, netbeheerders, particuliere bedrijven en woningcorporaties. Vattenfalls gespecialiseerde offshore waterstofparken: Vattenfall is van mening dat fossielvrije waterstof in 2035 rendabel kan zijn door schaalvergroting, standaardisering en innovatie te combineren in speciale offshore windparken die waterstof produceren. Daarom onderzoekt Vattenfall diverse projecten en initiatieven in heel Europa en is partner bij AquaVentus, dat de ambitie heeft om in 2030 in de Duitse Noordzee 10 GW offshore waterstofcapaciteit geïnstalleerd te hebben. |
Bekijk ook
HYBRIT: opslag van waterstof verlaagt kosten met wel 40 procent
HYBRIT, de joint venture van Vattenfall, staalfabrikant SSAB en mijnbedrijf LKAB, heeft de opslag van waterstof commercieel getest op de elektriciteitsmarkt. Door de opslag kunnen de variabe...
Windenergie omzetten in voorspelbare energie - met waterstof
Nieuwe technologieën zullen van windenergie een beter voorspelbare energiebron maken. Verschillende partijen werken momenteel aan de ontwikkeling van de productie en opslag van watersto...
HYBRIT: nieuw onderzoek toont aan dat met waterstof gereduceerd ijzer superieure eigenschappen heeft
Uit nieuw onderzoek binnen het HYBRIT-project blijkt dat met waterstof direct-gereduceerd sponsijzer superieure eigenschappen heeft en van een betere kwaliteit is dan ijzer geproduceerd op b...