Waar komt de warmte in en rond Amsterdam vandaan?

“Het Nederlandse klimaatakkoord stelt dat alle huizen in 2050 duurzaam en aardgasvrij dienen te zijn”, vertelt Bart. “Stadswarmte is een van de mogelijkheden voor aardgasvrij wonen. Maar dan moeten we wel doorgaan met verduurzaming van bronnen. Wij willen in 2040 volledig CO₂-vrije warmte leveren met onze warmtenetten en dat is een behoorlijke uitdaging. De laatste tijd gaat veel aandacht uit naar de ontwikkeling van een mogelijke biowarmte-installatie voor dit warmtenet, maar of die installatie er komt of niet is nog niet besloten. We werken daarnaast ook hard aan de ontwikkeling van andere duurzame bronnen.”

Diemen ideale plek voor E-boiler

Een elektrische boiler, of E-boiler, zet duurzame stroom om in warmte. “Die warmte kunnen we leveren aan huishoudens en bedrijven of opslaan in de al in Diemen aanwezige warmtebuffer. Het werkt als een soort grote waterkoker: met stroom van wind en zon wordt water verwarmd”, vertelt Michelle. “De plek in Diemen is ideaal om de E-boiler neer te zetten, omdat deze dicht bij de aansluiting op het elektriciteits- en warmtenet zit. En als we warm water over hebben, kunnen we deze opslaan in de warmtebuffer.”

Resultaten onderzoek geothermie verwacht in 2022

Vattenfall kijkt ook naar het versnellen van de ontwikkeling van andere duurzame bronnen zoals geothermie, waarbij warmte uit de diepe bodem wordt gehaald. Bart: “Samen met gemeente Amsterdam, Eneco en provincie Noord-Holland hebben we een opsporingsvergunning voor geothermie, ook wel aardwarmte genoemd, aangevraagd bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Met de aanvraag willen de partijen zorgen dat de ontwikkeling van aardwarmte in de regio op een voortvarende en tegelijk ook veilige, duurzame en betaalbare wijze plaatsvindt. Met de opsporingsvergunning kunnen we onderzoeken waar er in de grond een geschikte laag aardwarmte zit.” De eerste resultaten van het onderzoek worden begin volgend jaar verwacht. Met die resultaten kan vervolgens gezocht worden naar geschikte locaties voor aardwarmte. Dat zal uiteraard in goede afstemming met omwonenden gebeuren.

Restwarmte van datacenters gebruiken in het warmtenet

In Diemen zijn intussen ook de eerste onderzoeken gestart naar het gebruik van restwarmte uit koelwater van bestaande én nog te bouwen datacenters. Amsterdam is een van de grootste datacenterhubs ter wereld, dus er is heel wat restwarmte beschikbaar. “De uitdaging zit ’m in de temperatuur van de restwarmte; die ligt bij de huidige datacenters rond de 30 graden Celsius. Voor grootschalige toepassing in het warmtenet moet die temperatuur vaak 90 graden Celsius of meer zijn. Daar zijn dus nog warmtepompen nodig om de temperatuur van het water te verhogen”, aldus Bart.

Michelle vult aan: “We zijn nu in gesprek met een datacenterontwikkelaar over hoe we de systemen passend kunnen maken. Nieuwe koelsystemen met restwarmte rond de 55 graden Celsius kunnen een oplossing zijn. Omdat bij deze nieuwe koelsystemen minder stroom nodig is om de restwarmte naar de juiste temperatuur op te krikken. Zo wordt de warmte dus duurzamer en betaalbaarder.”

Aquathermie

Het technisch potentieel van aquathermie is groot, omdat er in Amsterdam en omgeving veel water beschikbaar is. “Het nadeel is echter dat oppervlaktewater best koud is, waardoor warmtepompen nog relatief veel elektriciteit nodig hebben om dit naar een bruikbare temperatuur te verhogen. Maar het kan zeker een rol spelen in de bronnenmix voor het warmtenet”, vertelt Bart.

Michelle besluit: “Het zou fantastisch zijn als al deze verschillende soorten warmteopwekking straks samenkomen in één warmtenet; ze zijn namelijk allemaal nodig om het hele warmtesysteem te verduurzamen. Daarbij moeten we kritisch blijven kijken naar hoe we de verschillende bronnen slim combineren om fossielvrij leven binnen één generatie mogelijk te maken.”

En biomassa dan?

Vattenfall is zich ervan bewust dat de meningen over de mogelijke biowarmte-installatie uiteenlopen. Op dit moment is biomassa de enige duurzame oplossing voor grootschalige warmtelevering gedurende het hele jaar – een oplossing die ook door de EU en de Nederlandse overheid als duurzaam wordt beoordeeld. Tegelijkertijd zijn we niet doof voor de negatieve geluiden. En, we werken ook aan verschillende alternatieven. Naar verwachting nemen we niet eerder dan het voorjaar van 2022 een besluit of er een biowarmte-installatie komt in Diemen.