Energiepark Haringvliet, een samenspel van zon, wind en batterijen

Wind- en zonne-energie vullen elkaar goed aan, omdat wind en zon elkaar meestal afwisselen; bijna nooit is er maximale wind en zon productie tegelijk en over het algemeen is de zon vooral in de zomer productief, terwijl het in de winter vaker harder waait. Zo leveren deze bronnen samen het hele jaar door elektriciteit op dezelfde netaansluiting, wat de kosten drukt. De batterijen helpen om het net stabiel te houden. Ze bieden daarnaast de mogelijkheid om de overtollige opgewekte energie op piekmomenten kort op te slaan en iets later terug te leveren aan het net wanneer dat gewenst is. Het park is het eerste in zijn soort waarbij het maximaliseren van het gebruik van duurzame energie, het verlagen van de kosten en het zo veel mogelijk op elkaar afstemmen van de technologieën centraal staan, samen met een zo gering mogelijke impact op het milieu. 

Park van de toekomst 

Energiepark Haringvliet gaat volgens Gerard van Oostveen, manager Market Development NL en verantwoordelijk voor de Nederlandse onshore windparken van Vattenfall, een grote rol spelen in het verwezenlijken van Vattenfalls doel om fossielvrij leven binnen één generatie mogelijk te maken. “Het combineren van verschillende technologieën heeft voordelen voor alle partijen: de omgeving, de maatschappij en ook voor Vattenfall. Een van die voordelen is de tijdwinst die kan worden geboekt bij het ontwikkelen van projecten. Door van meet af aan rekening te houden met verschillende mogelijkheden hoeven de procedures slechts eenmaal doorlopen te worden. Dat kan jaren schelen.”

Tijdens de bouw hoeft de grond slechts eenmaal open voor de kabels, hoeven er minder wegen aangelegd te worden, en slechts een onderstation en netaansluiting in plaats van aparte aansluitingen voor wind, zon en batterijen. “Het is het energiepark van de toekomst.”

Pilotproject 

Margit Deimel, Head of Solar Development bij Vattenfall, was een paar jaar geleden nog ontwikkelaar van grootschalige windparken, nu van grootschalige zonneparken: “Ik vind het mooi om te zien dat Energiepark Haringvliet nu ook echt gerealiseerd is.” In haar jaren bij het windontwikkelteam is het idee voor een hybride energiepark ontstaan. Het oorspronkelijke plan was om zes windturbines te ontwikkelen, maar het idee ontstond om daar tegelijkertijd zonne-energie op te wekken. Omdat er toentertijd wel twijfels waren over de haalbaarheid is het plaatsen van de zonnepanelen en later de batterijen als pilotproject opgezet en daar konden alle betrokken overheden zich goed in vinden. “Nu klinkt het heel logisch om zon, wind en batterijen te combineren, maar blijkbaar was het idee toen nog heel bijzonder. Het komt zelden voor dat je beide technologieën vol in gebruik hebt, dat is echt maar een paar procent per jaar. Dus het grootste deel van de tijd kun je met een kleinere netaansluiting toe dan in vergelijking als je de energie uit wind en zon maximaal bij elkaar op zou tellen.”

Focussen op groei 

Bij het zoeken naar de juiste locaties voor geïntegreerde energieparken moet Margit ook rekening houden met de verschillen tussen de landen waar Vattenfall die parken wil realiseren. “Met grootschalig zon focussen we ons de komende tijd op grote groei in Duitsland en Nederland. In die landen kijken we dus naar nieuwe projecten. Maar voor geïntegreerde projecten is dat bijvoorbeeld bij onze oosterburen nog niet zo gemakkelijk, want daar hebben de federale deelstaten specifieke gebieden aangewezen voor windenergie en daar kun je niet zomaar zon toevoegen. Dan moeten we dus echt lobbyen om zonnepanelen te plaatsen.”

Wel wordt in alle landen waar Vattenfall al energieleverancier is, gekeken of bij bestaande wind- en zonneparken ook batterijen geplaatst kunnen worden. Dat gebeurt nu onder andere bij twee windparken in Zweden en bij diverse locaties in Nederland.

Batterij als verdienmodel 

“We hebben heel goed moeten uitzoeken hoe we van het plaatsen van batterijen bij zon en wind een verdienmodel konden maken. Per keer kijken we wat er per locatie werkt”, vertelt Margit. “Bij zon en wind krijg je bijvoorbeeld een vaste prijs (meestal nog via subsidie) per kilowattuur, bij batterijen niet, dus dat verdienmodel is lastiger. We zijn nu een van de voorlopers en we leren er nog steeds van, maar dat moet ook, want batterijen zijn een essentieel puzzelstuk in de hele energietransitie. Zeker nu de elektriciteitsnetten steeds voller raken en er ook meer wind- en zonneparken bijkomen. Batterijen helpen bij het stabiliseren van het net en om vraag en aanbod van energie beter op elkaar te laten aansluiten. Op piekmomenten kun je energie kort opslaan om iets later de energie aan het net te leveren. Batterijen horen er echt bij.”

Pilot in coronatijd 

Bijzonder aan Energiepark Haringvliet is dat de bouw van het park grotendeels heeft plaatsgevonden in coronatijd. “We zijn daar heel goed doorheen gekomen”, blikt Ross Williams, projectmanager bij de bouw van het energiepark, opgelucht terug. “In 2020 hadden we wel een terugslag toen er bij het testen van een van de turbines brand ontstond. Die turbine hebben we voor een groot deel opnieuw moeten bouwen. Gelukkig konden we wel zonder problemen verder met de andere turbines.” Met de coronapandemie werd bij het schrijven van het projectplan voor het energiepark natuurlijk geen rekening gehouden, want die pandemie bestond toen nog niet. “We kunnen dit project nu ook beschouwen als hoe je een energiepark bouwt in coronatijd. Dat het park er toch zonder veel oponthoud is gekomen, komt omdat de instelling altijd was: hoe kunnen we dit oplossen? Door met alle betrokkenen goed samen te werken is het park nu echt operationeel en ik ben trots op iedereen die dat mogelijk gemaakt heeft.”

Foto: Jorrit Lousberg