Klimaatpositief beton als fundering van snelladers

Om in de toekomst minder afhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen voor onze energie, moet niet alleen de CO₂-uitstoot van de energieproductie aangepakt worden, maar ook die van de hele waardeketen. Een belangrijk onderdeel van die waardeketen is beton. Beton bestaat uit cement, zand, water en granulaten (steenachtig materiaal) en wordt door Vattenfall bijvoorbeeld gebruikt in waterkrachtcentrales en als fundering van kantoren, windturbines en laadstations. Cement, de belangrijkste grondstof van beton die alle ingrediënten bij elkaar houdt, is verantwoordelijk voor ongeveer 8% van de wereldwijde CO₂-uitstoot. Het verlagen van de CO₂-uitstoot van cement, of zelfs het realiseren van negatieve emissies met beton, heeft een aanzienlijke impact op het behalen van de klimaatdoelen.

Vattenfall InCharge past de technologie van Bton al toe bij de fundatieplaten van de XCHARGE NZS-lader op het terrein van de energiecentrale in Diemen. De technologie is eerder ook toegepast bij de betonnen tegels waarop Vattenfalls fossielvrije generator Aquastroke stond tijdens SAIl Amsterdam in de zomer van 2025.

Partnership

Nardi Polak, binnen Vattenfall Procurement verantwoordelijk voor het vinden van innovatieve leveranciers en oplossingen, is continu op zoek naar manieren om de CO₂-uitstoot van Vattenfall aanzienlijk te verlagen. “Na een zorgvuldige selectie zijn we onder andere een partnership gestart met Bton. Er zijn meerdere partijen die de CO₂ van beton kunnen verlagen, maar geen enkele leverancier kan tot 95% klimaatpositief gaan.” Daarnaast ondersteunt Vattenfall Bton via zijn netwerk bij het vinden van klanten in Nederland of producenten die hun product op de markt wil brengen. Na SAIL Amsterdam hebben we wereldwijd e-mails ontvangen van partijen die meer informatie hierover wilden ontvangen.”

Nardi Polak bij de Aquastroke op SAIL Amsterdam. De generator staat op een klimaatpositieve betonplaat van Bton. Foto: Vattenfall

Twee fasen

Bton produceert ecologisch geoptimaliseerd en klimaatpositief beton en brengt de gebruikte technologieën hiervoor op de markt. Waar beton normaal gesproken in een proces van één fase geproduceerd wordt, gebeurt dat bij Bton via een innovatief mixproces in twee fasen. Eerst wordt het gehalte van cementklinker – een halffabricaat en het hoofdingrediënt voor de productie van cement – met 70% verlaagd zonder verlies van sterkte of duurzaamheid van het cement. In de tweede fase worden gerecyclede materialen en biochar toegevoegd.

Biochar wordt gemaakt door afvalbiomassa (zoals hout) zonder zuurstof te verhitten, waardoor koolstof wordt opgesloten. Elke kilogram biochar slaat ongeveer 3 kg CO₂ op die anders vrij zou komen bij afbraak. Door biochar in het beton te integreren kan Bton een echt klimaatpositief product leveren dat meer CO₂ opvangt dan het uitstoot.

“We gebruiken zo veel mogelijk duurzame, lokaal beschikbare materialen”, zegt Jonathan Wilkinson, hoofd Internationale Bedrijfsontwikkeling bij Bton. “In eerdere projecten hebben we beton geleverd met tot wel 70% minder CO₂-uitstoot. Nu Vattenfall het gebruik van onze klimaatpositieve technologie promoot, leveren we een product dat bijna twee keer zoveel CO₂ opvangt en permanent opslaat als het tijdens de productie uitstoot. Dit levert een CO₂-reductie van 195% op, wat neerkomt op ongeveer 95% netto CO₂-negatief).”

Productie van betonnen fundering bij Bton. Foto: Bton

Naast het unieke mengproces maken de CO₂-negatieve betonproducten van Bton gebruik van gerecyclede materialen en vezelversterking in plaats van staal. Dit vermindert het gewicht, verlaagt de kosten en vermindert de CO₂-uitstoot nog verder.

“Het is een flexibel systeem”, vervolgt Jonathan Wilkinson. “We zijn niet uitsluitend afhankelijk van gerecyclede of nieuwe materialen, maar integreren de meest duurzame en kosteneffectieve opties die beschikbaar zijn, zonder concessies te doen aan kwaliteit of duurzaamheid. Ons doel is om lokale productiefaciliteiten op te zetten waarbij zowel de materiaalinkoop als de levering aan klanten binnen een straal van 60 kilometer plaatsvinden, waardoor transportafstanden tot een minimum worden beperkt en de daarmee gepaard gaande uitstoot verder wordt verminderd.”

Stappen maken

Hans Borsch, Contract- en leveringsmanager bij Vattenfall InCharge, is enthousiast over de samenwerking met Bton. “Vattenfall streeft naar duurzaamheid en CO₂-neutrale projecten. Nog mooier zijn natuurlijk projecten die daadwerkelijk klimatpositief zijn.” De betonnen plaat in Diemen zorgt alleen al voor een CO₂-reductie van 604 kilogram, wat resulteert in een negatieve uitstoot van 254 kilogram CO₂ ten opzichte van een standaardplaat. (Zie uitleg in kader ‘Resultaten in cijfers’.) “Dat is al een fantastisch resultaat, maar de betonnen platen worden nu nog in Noord-Duitsland gemaakt en dat brengt natuurlijk logistieke uitdagingen en extra kosten met zich mee. Daarom zijn we op dit moment aan het kijken waar we die lokale productie in Nederland zouden kunnen opzetten. Ook onderzoeken we of we het transport verder kunnen verduurzamen, bijvoorbeeld met elektrische trucks.”

Het resultaat zou kunnen zijn dat Vattenfall en Bton gaan samenwerken met Nederlandse betonbedrijven. “Dat beton kan dan bijvoorbeeld gebruikt worden bij de snellaadpunten met geïntegreerde batterijopslag die we in 2026 in Enschede op vijf strategische locaties gaan plaatsen”, vervolgt Hans Borsch. Dat zijn dezelfde soort laadpunten als het laadpunt dat al bij de energiecentrale in Diemen is geplaatst. “Maar als we verder in de toekomst kijken, zijn de funderingen van bijvoorbeeld windturbines ook uitermate geschikt voor klimaatpositief beton. Dan kunnen we echt stappen zetten.”

Klimaatpositief beton als fundatie voor snellaadpaal XCHARGE NZS bij energiecentrale Diemen. Foto: Vattenfall

Bij Vattenfalls BA Wind onderzoeken ze al actief de inzet van het klimaatpositieve beton van Bton als een mogelijke oplossing voor aankomende projecten. “Wij zien inderdaad kansen om het beton toe te passen voor funderingen, betonnen windturbinetorens en voor Balance of Plant-faciliteiten”, aldus Omar van den Berg, Environment and Sustainability Specialist. “Dit willen wij realiseren door leveranciers te stimuleren via duurzaam inkoopbeleid en leveranciersbetrokkenheid, waarmee wij bijdragen aan onze net zero-ambities voor 2040 en onze SCO2RE-doelstellingen voor 2030 binnen BA Wind.”

Duurzame relatie

De samenwerking met Vattenfall en Bton bewijst dat klimaatpositief beton nu al toepasbaar is in de energietransitie en infrastructuur. “Het gebruik van klimaatpositief beton is een proofpoint van Vattenfall, een stap die laat zien hoe we met elkaar de weg naar fossiele vrijheid kunnen bereiken”, aldus Hans Borsch. Jonathan Wilkinson draagt daar graag aan bij: “Wij zijn gemotiveerd om samen te werken met partners die onze visie op duurzaamheid delen en niet alleen uit zijn op kostenbesparing.”

Lees ook: Snelladen ook bij netcongestie: Vattenfall plaatst eerste batterij-snellaadpalen in Enschede - Vattenfall NL