Nuon, AkzoNobel en BASF finalisten Northern Enlightenmentz

Op 16 september wordt tijdens het congres Eemsdeltavisie voor de derde keer de Northern Enlightenment of the Year gekozen. Drie finalisten strijden om de eer om zich een jaar lang het meest lichtende voorbeeld voor een duurzame industrie in Noord Nederland te mogen noemen. De winnaar wordt gekozen door een jury (die kan 60 punten verdelen), internetstemmers (20 punten) en bezoekers van EemsDeltavisie (20 punten). De afgelopen jaren is veel aandacht geweest voor de versterking van de industrie in Noord-Nederland. Dat lijkt zijn vruchten af te werpen. Inmiddels zijn er verschillende concrete projecten die de industrie in het noorden kunnen verduurzamen.

Ammoniakopslag Nuon

Zo slaat finalist Nuon met haar Magnum-centrale in Eemshaven een nieuwe weg in. Het energiebedrijf onderzoekt hoe zij haar gascentrale in de toekomst zonder CO₂-uitstoot kan inzetten. Samen met de TU Delft kijkt het bedrijf of het mogelijk is overtollige windenergie om te zetten in ammoniak. Dat gas kan weer worden bijgestookt in de gascentrale.

Alexander van Ofwegen, directeur Nuon Warmte, in maart dit jaar: "Dit idee bestaat uit drie stappen. Allereerst zet je elektriciteit uit wind om in vloeibare ammoniak. Daar komt een chemisch proces bij kijken, waarbij je waterstof aan stikstof bindt om ammoniak te maken. Dan sla je de ammoniak op in grote tanks - dat kan zo lang als het nodig is. Zo heb je altijd een voorraad brandstof voor die momenten dat er weinig wind of zon is. Ammoniak kun je namelijk als laatste stap als koolstofvrije brandstof gebruiken in de gascentrale. Hierbij komen alleen stikstof en waterdamp vrij, geen CO₂. Wat verder zo mooi is aan dit concept, is dat het op alle plekken in de wereld mogelijk moet zijn om duurzame energie om te zetten in ammoniak. Hiermee recycle je eigenlijk de energie uit wind of zon – je gebruikt wind- of zonne-energie om ammoniak te maken en je maakt van de gascentrale bovendien een superbatterij."

Biostoom bij AkzoNobel

Een andere finalist richt haar pijlen ook op de Eemsdelta. Daar gaat AkzoNobel al vanaf eind 2016 voor het Chemie Park Delfzijl duurzaam geproduceerde stoom afnemen van een biomassacentrale van Eneco, die momenteel wordt omgebouwd. Om de stoom bij het Chemie Park te krijgen, legt Groningen Seaports een twee kilometer lange stoomleiding aan. In totaal investeren de drie partijen tientallen miljoenen in de ombouw en aanleg. AkzoNobel gaat met Eneco een leveringscontract aan voor de duur van twaalf jaar met een totale waarde van ongeveer tweehonderd miljoen euro.

Een derde van de benodigde stoom komt straks van de omgebouwde biomassacentrale van Eneco. Een derde komt van de gasgestookte warmtekrachtcentrale Delesto en nog eens een derde komt van de afvalverbrandingscentrale EEW. Dus na de warmte uit afval, is warmte uit biomassa de tweede grote stap om het aandeel van fossiele brandstoffen terug te dringen. Daarnaast levert het gebruik van duurzame stoom een CO₂-besparing op van meer dan honderdduizend ton per jaar. Dat komt overeen met de uitstoot van ongeveer 12.500 huishoudens.

Het project past prima in het streven om het energiegebruik van het chemieconcern verder te diversifiëren en te verduurzamen, stelt directeur energie Marcel Galjee van AkzoNobel Industrial Chemicals eind vorig jaar in Petrochem. ‘Wereldwijd wordt al 34 procent van de energiebehoefte van AkzoNobel duurzaam ingevuld en we willen naar 45 procent in 2020. Daarmee gaan we veel verder dan de meeste andere bedrijven. We zijn continu op zoek naar mogelijkheden om onze processen te verduurzamen en stoom uit biomassa past daar prima bij.’

Energiebesparing bij BASF

De derde finalist komt uit Friesland. Daar wist BASF Heerenveen een enorme energiebesparing te realiseren. Samen met het jonge bedrijf Water & Energy Solutions realiseerde het chemiebedrijf een energiereductie van maar liefst 33 procent. Dat kon door heel anders naar productieprocessen en utilities te kijken. Directeur Aaldrik Haijer: ‘Ik raad bedrijven aan om eerst op abstract niveau naar de processen te kijken voordat je je in de details verliest. Kijk eerst naar de site, de fabrieken en de units en stel jezelf de vraag: zijn onze processen effectief, efficiënt en selectief? Om vervolgens in de tweede fase te kijken naar de apparaten en de manier waarop ze worden geopereerd. Op dit technologische en systeemniveau zou je je moeten afvragen of de assets economisch rendabel en duurzaam zijn.’ Zo bleek bij BASF dat de boilers en het fornuis, dat reststoffen uit het productieproces verbrandde, ook stoom produceren. Warmte uit de warmtekracht unit op het terrein was dus helemaal niet nodig. Haijer: ‘We hebben het bedrijf geadviseerd de WKK de deur uit te doen en de absorbtiekoelers te vervangen voor elektrisch aangedreven koelers, waarmee de energiekosten alleen al met dit project met 33 procent daalden.’

Nu wil Haijer niet direct beloven dat ieder bedrijf 33 procent kan besparen op zijn energiekosten, ‘maar twintig procent met terugverdientijden onder de twee jaar is eigenlijk altijd haalbaar. Al was het maar omdat de operatie van een utilities-installatie doorgaans wordt onderschat. Het gebeurt maar al te vaak dat als ik naar de manier van operatie van een WKK, centrifuge of droger vraag, het antwoord is: hij staat aan. Water is altijd al een goedkope utility geweest en heeft altijd een lage status gehad, maar de combinatie water en energie kan nog heel veel winst opleveren. Door de stromen te volgen, kom je vaak tot verrassende inzichten.’

De winnaar van de Northern Enlightenmentz wordt tijdens het congres EemsDeltavisie op 16 september bekend gemaakt. Aanmelden voor het congres kan hier.