Windplanblauw laat kracht zien van lokaal eigendom

Windplanblauw is een repoweringproject, waarbij 74 turbines in de noordwesthoek van Flevoland zijn vervangen door 61 nieuwe en krachtigere exemplaren. Daarvan staan er 24 in het IJsselmeer. Ze vervangen de turbines van Vattenfalls windpark Irene Vorrink, dat jarenlang pal langs de dijk stond, en de turbines van lokale ondernemers. De hoeveelheid elektriciteit die het park nu produceert, komt overeen met het verbruik van 1 miljoen Nederlanders. Dat is acht keer zoveel als in de oude situatie.

Meer dan helft windpark lokaal eigendom 

Windplanblauw is een gezamenlijk project van Vattenfall en SwifterwinT, waarin zich 170 ondernemers, bewoners en turbine-eigenaren uit de regio Swifterbant hebben verzameld. SwifterwinT is eigenaar van 47 turbines in het park. Daarmee is Windplanblauw het windpark dat de meeste groene stroom in lokaal eigendom produceert in Nederland. De 14 turbines van Vattenfall staan allemaal in het IJsselmeer. De combinatie van nearshore en onshore in één project is voor de Nederlandse situatie uniek.

Goede buur, regio versterken

Vanaf het begin, de eerste plannen voor het windpark dateren uit 2009, heeft Windplanblauw de ambitie om met het windpark een goede buur van het dorp Swifterbant te zijn. Dankzij de mogelijkheid om financieel deel te nemen aan het project konden inwoners van de regio meeprofiteren van de komst van het windpark.

Bovendien wil Windplanblauw een bijdrage leveren aan het verbeteren van de vitaliteit van het dorp en zijn directe omgeving. Daarom werd een gebiedsfonds opgericht, dat de komende 20 jaar zo’n 1,5 miljoen euro investeert in de versterking van het dorp.

Uitdagingen op het water

De bouw van een windpark levert altijd hoofdbrekens op, maar de bouw van de 24 turbines op het water zorgde voor flinke uitdagingen. Standaard installatietechnieken voor windparken op zee zijn namelijk niet mogelijk in het ondiepe water van het IJsselmeer, waar de waterdiepte gemiddeld 4,5 meter is. Bovendien zijn de sluizen niet breed genoeg voor offshore schepen. Daarom moest voor het zware hijswerk gebruik worden gemaakt van een op maat gemaakte installatieopstelling bestaande uit gestabiliseerde drijvende pontons met een landkraan aan dek. Elke ponton was klein genoeg om door de IJsselmeersluizen te passen en ondiep genoeg om niet aan de grond te lopen.

Ook slecht weer zorgde voor de nodige problemen. Voor het hijsen van de zware torendelen en turbinebladen mag het niet waaien. Ook de golfslag moet minimaal zijn. Helaas werd de installatie op het water in 2023 gehinderd door slecht weer. Een ongekend lange periode van sterke noordelijke winden in het voorjaar werd gevolgd door de meest stormachtige in juli ooit gemeten. Afgelopen winter zorgde het slechte weer ervoor dat de werkzaamheden opnieuw moesten worden uitgesteld. De ongebruikelijk overvloedige regenval zorgde ervoor dat de sluizen vanwege hoog water gesloten moesten worden.

Extra aandacht voor ecologie

Van nature is Windplanblauw ook betrokken bij zijn natuurlijke omgeving. Zo is het versterken van de lokale biodiversiteit een integraal onderdeel van het project. In het IJsselmeer is in de omgeving van de turbines een nieuw rustgebied voor futen gecreëerd en zijn rifballen geplaatst. Rifballen zorgen voor een vaste voedingsbodem voor allerlei fauna en flora in het water, wat ook weer geschikt is als voedsel voor vissen en watervogels.

Krachten bundelen

Martijn Hagens, CEO van Vattenfall Nederland: “Windplanblauw zorgt voor een duurzamere energiehuishouding, een landschappelijke verbetering en een sterkere regionale economie, maar de kracht zit vooral in de lokale verankering. Waar Vattenfall ruime ervaring heeft in het ontwikkelen van windparken, is de kracht van SwifterwinT juist dat de organisatie zo diep geworteld is in de regio. Het bundelen van onze krachten is een klassiek voorbeeld van een winwinsituatie."

Hans Wichink, bestuurder bij Windplanblauw en directeur van SwifterwinT: “Provincie Flevoland wil in 2030 energieneutraal zijn. Windplanblauw levert een belangrijke bijdrage aan het realiseren van die doelstelling. Ik ben erg blij met het behaalde resultaat wat in nauwe samenwerking met de gemeenten Dronten en Lelystad, provincie Flevoland en het Rijk tot stand is gekomen. Bij het ontwikkelen van het windpark heeft samenwerking écht het verschil gemaakt. De samenwerking tussen drie regionale windverenigingen, die zijn samengegaan, en een corporate energiebedrijf, zoals Vattenfall, is geen vanzelfsprekendheid. Ik vind het bijzonder hoe Vattenfall heeft meegedacht om lokaal en regionaal de mogelijkheden voor coöperatieve samenwerkingen tussen burgers, bedrijfsleven en overheid te laten werken. De komst van Windplanblauw betekende voor de bewoners in het projectgebied en de omliggende dorpskernen de kans om financieel te profiteren. Het is fantastisch dat via de SwifterwinT-leden inmiddels 470 mensen uit de regio Swifterbant financieel betrokken zijn bij het park. Daarnaast brengt de bouw van het windpark een hoop werk met zich mee. Nu en in de toekomst. Het windpark is een stevige basis voor nieuwe, ondernemende ideeën die de energietransitie vooruit helpen.”

Foto: Freark van der Werff

Foto boven artikel: Vattenfall/Sander Bel