Vattenfall Nederland sterk in onshore wind

In 2017 nam Vattenfall het finale investeringsbesluit (final investment decision of FID) voor Windpark Slufterdam. Vier jaar later stond de teller op tien met het investeringsbesluit voor Windpark Blauw (zie overige windparken in kader). “Dat de tien FID’s in de afgelopen paar jaar genomen zijn, is deels gewoon toeval”, licht Gerard van Oostveen, manager market development NL en verantwoordelijk voor de Nederlandse onshore windparken, de besluiten toe. “De eerste voorstellen voor bijvoorbeeld Windpark Moerdijk lagen in 1998 al op tafel en veel plannen voor nieuwe windparken zijn in 2012-2013 opgesteld als onderdeel van het Energieakkoord. Wat wel bijzonder is, is dat wij door de jaren heen een heel grote portefeuille aan ons hebben weten te binden en dat we die tot een succesvol eind hebben weten te brengen.”

Subsidies en politieke support

Dat er juist in Nederland zoveel FID’s voor windparken op land genomen zijn, komt deels doordat Vattenfall in Nederland subsidie krijgt voor de bouw ervan. Dat maakt de businesscases gemakkelijker. “In Engeland is een aantal jaar geleden de subsidie voor windparken afgeschaft, dus daar kwam op veel locaties de handrem erop. Vattenfall heeft daar wel een prima portefeuille, maar er zit weinig voortgang in. In Zweden en Denemarken was de subsidie al heel lang marginaal, dus ook daar was het lastig om windprojecten van de grond te krijgen”, aldus Gerard van Oostveen. “Daarnaast heeft de Nederlandse overheid een duidelijk klimaatbeleid voor ogen en is de wet- en regelgeving daarop afgestemd. Er was genoeg politieke support om de doelstellingen voor 2020 te halen om de CO₂-uitstoot met 25 procent te laten afnemen ten opzichte van de uitstoot in 1990. Dat zijn allemaal ingrediënten om de bouw van de windparken op land voor elkaar te krijgen.”

Locaties en realisatie

Het hele proces van het bouwen van een windpark staat of valt natuurlijk met het vinden van een goede locatie. “Het is echt knap dat we in een klein land als Nederland in staat zijn geweest om al die locaties te vinden, maar we zien altijd en overal kansen. We scouten continu op locaties waar een windpark kan komen en bellen dan met de grondeigenaren om die aan ons proberen te binden. Vervolgens zoeken we contact met alle andere belanghebbenden om ook die ervan te overtuigen dat het een goed idee is om op die locatie een windpark te bouwen.”

Daarbij helpt het dat in Nederland overheden, inwoners, bedrijfsleven, netbeheerders en maatschappelijke organisaties in dertig regio's samenwerken aan een Regionale Energiestrategie (RES). “Maar heel vaak gaat de discussie nog over of er wel energie uit wind of zon moet komen in plaats van over hoe dat gerealiseerd moet worden. Ik vind dat de nationale overheid daar veel meer regie op moet nemen en veel meer dwingend moet maken dat we niet alleen die hoe-vraag beantwoorden, maar dat ook snel realiseren. Creëer urgentie, maak het niet vrijblijvend.”

Bijzondere windparken

In de afgelopen vier jaar is al een behoorlijk aantal mooie projecten gerealiseerd. “Er springen er wat mij betreft een paar uit, zonder de andere windparken tekort te doen, want dat zijn ook pareltjes in vindingrijkheid”, vertelt Gerard Oostveen enthousiast. “De realisatie van Windpark Wieringermeer was voor mij heel speciaal omdat ik er persoonlijk bij betrokken was en veel medewerking kreeg van omwonenden, gemeente, provincie en rijk. Windpark Moerdijk en Windpark Nieuwe Hemweg waren vooral technisch gezien zeer uitdagende locaties. Dat dat veilig kon en gelukt is, is heel bijzonder.

Energiepark Haringvliet was uniek omdat we hier zon en wind hebben weten te combineren met een batterij erbij. Dat konden we als argument gebruiken zodat we politieke medewerking kregen om het hybride park te realiseren.”

Voor alle tien de windparken geldt dat het een enorm optimisme vergt van het hele team om er überhaupt aan te beginnen. “En heel veel geduld hebben, want gemiddeld kost het wel tien jaar voor je kunt beginnen met bouwen.”

Uitdagingen

Toch liggen er nog wel wat uitdagingen te wachten. “We zijn de afgelopen jaren zo hard aan het werk geweest met de tien windparken dat dat wel ten koste is gegaan van het opbouwen van een nieuwe portefeuille. En dat is niet de enige uitdaging”, vertelt Gerard Oostveen. “Er is steeds minder ruimte beschikbaar voor windprojecten. Bovendien strijden woningen en landbouwbedrijven ook om die schaarse ruimte. De oplossing moet komen van de eerdergenoemde RES-regio’s. Die moeten de energiebehoefte van de eigen regio gaan verduurzamen. Groene stroom voor de eigen regio dus. Daardoor krijgt elke regio een eigen windpark, dat meestal kleiner is dan we gewend zijn te bouwen. Dat betekent niet alleen dat we met meer gemeenten en met meer burgers in gesprek gaan, maar ook dat de aanleg duurder wordt voor de belastingbetaler. Elk windpark moet tenslotte wel op het net worden aangesloten. Een goed verhaal van de overheid met meer regie en visie ontbreekt nu nog.”

Toekomst

Toch blijft Gerard Oostveen positief gestemd over de toekomst van wind op land. “Wij beginnen gewoon weer opnieuw met het opbouwen van een portefeuille. Misschien in combinatie met zon en waterstof, maar in elk geval in een heel andere context, omdat we veel meer rekening moeten houden met de omgeving dan tien of vijftien jaar geleden. Als energiebedrijf gaan we daarom vanaf het allereerste begin al in gesprek met omwonenden om hun ideeën te horen. Die skillset die je nodig hebt als energiebedrijf is dan nog meer van belang. Het is mooi om te zien dat we daar bij Vattenfall klaar voor zijn.”

Foto Jorrit Lousberg: Windpark Wieringmeer