Zwart turbineblad in Eemshaven maakt geen verschil

Waar onderzoek in 2020 in Noorwegen, op het eiland Smøla, aantoonde dat het zwart verven van één blad van een windturbine zorgde voor 70 procent minder vogelslachtoffers*, werd in de provincie Groningen geen opvallend verschil waargenomen.

De studie in Eemshaven – die werd uitgevoerd tussen augustus 2021 en oktober 2024 – onderzocht of het zwart verven van één blad van een windturbine helpt om vogels veilig tussen de windturbines door te laten vliegen. Het aantal vogels dat tegen de bladen aanvliegt, zou daardoor moeten verminderen. Jesper Kyed Larsen, Environmental Expert bij Vattenfall, legt uit wat het idee achter het zwart schilderen van een van de turbinebladen is: “Vogels die vlak bij de draaiende bladen komen, zien de bladen als een wazige schijf en niet als een object dat ze moeten vermijden. De bewegingsonscherpte van de vogels vermindert door een van de turbinebladen zwart te maken. Daardoor zouden minder vogels tegen de bladen aan moeten vliegen.”

Zwart blad wordt niet beter ontweken

In Eemshaven werden drie jaar lang zeven windturbines met één zwartgeverfd blad vergeleken met zeven turbines zonder zwart blad die ernaast stonden. Onder het aantal slachtoffers dat in kaart werd gebracht, bevonden zich zee- en kustvogels, zoals meeuwen en steltlopers die het hele jaar door aan de kust voorkomen, en zangvogels (zoals spreeuwen en lijsters die tijdens de seizoenmigratie over het gebied trekken). Het zwarte turbineblad leverde echter geen opvallende vermindering op van het aantal botsingen in vergelijking met de windturbines zonder zwart blad.

Contrast met achtergrond

Het is niet duidelijk waarom vogels in Noorwegen er wel vaker in slaagden om turbines met een zwart blad te ontwijken en die in de Eemshaven niet. Een mogelijke verklaring is dat in het industriegebied veel verschillende kleuren en objecten te zien zijn, waardoor een turbine met één enkel zwart blad onvoldoende afsteekt tegen die drukke achtergrond. Dat is een groot verschil met het open, rustige landschap op het eiland Smøla, waar het zwarte blad mogelijk veel beter opvalt. Het is dus niet uitgesloten dat een zwart turbineblad op een andere locatie wel werkt. Ook resultaten uit Zuid-Afrika, waar enkele windturbines rode blokken op de bladen hebben gekregen, laten een positief effect zien.

Jesper Kyeld Larsen: “We zijn blij dat we het project mede hebben gefinancierd en erkennen de zeer goede inspanningen van Rheinisch-Westfälisches Elektrizitätswerk (RWE), de initiatiefnemer, en Waardenburg Ecology, de uitvoerder. Dat het onderzoek geen duidelijk positief effect van het zwarte turbineblad heeft gevonden, zou naast het feit dat de locatie in een industriegebied ligt ook te maken kunnen hebben met de variëteit en aantallen vogels die in dit gebied aanwezig zijn.”

Vervolgonderzoek

In Eemshaven is sprake van een grotere diversiteit aan vogelsoorten dan in het gebied in Noorwegen, waar de eerste studie plaatsvond, maar het is nog onduidelijk welke vogelsoorten anders reageren op het zwarte blad. “Er is meer onderzoek nodig om te begrijpen hoe effectief het schilderen van een blad is om het risico om op de turbine te botsen voor bepaalde gevoelige vogelsoorten, zoals roofvogels en zeevogels, te verminderen. Daarom hebben we de Universiteit van Oxford gevraagd om te kijken naar de waarschijnlijke effectiviteit van verschillende kleuren en patronen van de turbinebladen om de aandacht van bepaalde zeevogelsoorten op de bewegende bladen te vestigen en zo hun kans te vergroten om tijdig uit te wijken”, aldus Jesper Kyeld Larsen.

* May R et al. Paint it black: Efficacy of increased windturbine rotor blade visibility to reduce avian fatalities. Ecology and Evolution. 26 juli 2020. 

Lees ook: Onderzoek naar afname vogelsterfte bij zwart windturbineblad, Newsroom Vattenfall. 2020.

Foto boven artikel: Allix Brenninkmeijer