“Zonneparken blijven belangrijke rol spelen in onze strategie”

Heeft corona veel invloed gehad op jullie projecten in het afgelopen jaar?

“Wij hebben ondanks corona goed kunnen doorwerken bij de ontwikkeling en bouw van onze projecten. Tijdens de bouw van de zonneparken werken we vaak in shifts van teams en tijdsperiode, maar in goed overleg zijn die shifts aangepast aan de coronaregels (bijvoorbeeld teams van twee personen), maar op een manier dat de bouw toch snel door kon (bijvoorbeeld ook bouwactiviteiten op zaterdag). Bij projecten die we in ontwikkeling hadden, organiseerden we online informatiesessies die we voorheen fysiek deden. Ook overleg met overheden en lokale bewoners ging vaak virtueel. Terugkijkend hebben we grotendeels volgens plan kunnen leveren wat we voor ogen hadden, weliswaar met wat aanpassingen en met veel medewerking van onze interne en externe stakeholders. Ik kijk wat dat betreft dus met een goed gevoel terug op het afgelopen jaar.”

Springen er nog projecten uit waar jullie in 2020 aan gewerkt hebben?

“In het hybride Energiepark Haringvliet in Nederland hebben we ondanks corona het aandeel energie uit zon volledig kunnen realiseren. Met de geïnstalleerde 115.000 zonnepanelen kunnen we 38 Megawattpiek (Mwp) aan duurzame energie opleveren. Maar ik kijk ook met plezier terug op een paar kleine projecten, bijvoorbeeld het drijvende zonnepark Netterden in Nederland en de start van de bouw van een zonnepark op een dam bij Markersbach in Duitsland. Een mijlpaal was ook het positieve investeringsbesluit in het 28 MWp Kogel Cluster-project in Duitsland: drie kleinere deelprojecten bij elkaar in twee gemeenten met één netaansluiting, waarvan we één deelproject van 10 Megawattpiek zonder subsidie gaan realiseren.

Maar we hebben ook vele zonnepanelen op daken bij klanten aangebracht. Eigenlijk hebben we het volledige pakket aan mogelijkheden benut. Heel gaaf dat we dat in het afgelopen uitdagende jaar voor elkaar hebben gekregen.”

Wat zijn jullie doelen voor het komende jaar?

“We zullen verder werken aan de groei van onze projectenportfolio en hebben de ambitie om de komende jaren steeds meer MWp te ontwikkelen. Hierbij zullen we meer “dubbel gebruik” en “efficiënt gebruik” van grond nastreven. Denk hierbij aan de combinatie van agrarisch grondgebruik met zonne-energieopwekking, een tijdelijk zonnepark als overgang van landbouw naar natuur of de combinatie van duurzame energieopwekking met opslag. Specifiek gaan we onder andere in Nederland en Duitsland bekijken hoe we met een verdere combinatie van zon en batterijen bij kunnen dragen aan de congestiebeperking en de balans van het energienet. Onze oosterburen hebben daar een speciale innovatiesubsidie voor en we zijn meerdere projecten in deze richting aan het optimaliseren. Een andere uitdaging is dat we in het Verenigd Koninkrijk een investeringsbesluit voorbereiden voor een subsidieloos project: een zonnepark in Swinford, dat we aan het net willen koppelen waar al een bestaand windpark van ons ligt. Dit project moet de deur openen naar veel meer subsidieloze projecten.

Het subsidiesysteem in Nederland verdwijnt of gaat in ieder geval vanaf 2025 veranderen, waardoor bestaande businessmodellen onder druk komen te staan. We moeten dus op zoek naar andere prikkels om het ontwikkelen van zonneparken aantrekkelijk te maken.”

En jullie werken ook mee aan een waterstofproject?

“In Nederland zijn we gestart met een project waarin we waterstof willen maken met duurzame energie uit wind en zon. Waterstof kun je opslaan en transporteren en door een deel van de duurzame energieproductie hiervoor in te zetten, kun je hier het elektriciteitsnet mee ontlasten. Veel waterstofpilots worden gevoed met fossiele energie, wij willen een van de eersten zijn die waterstof produceren uit alleen energie van zon en wind. Lokaal zoeken we daar nu naar gebruikers die willen afnemen. Als we dit werkend krijgen, kunnen we energie over langere tijd heen opslaan. Ik ben ervan overtuigd dat dit een heel belangrijk puzzelstukje is in de energietransitie.”

Hebben jullie bij het bouwen van zonneparken net als bij de bouw van windparken veel te maken met de publieke opinie?

“Ik blijf me erover verbazen, maar de publieke opinie is naar mijn mening niet echt veranderd of verbeterd ten opzichte van een aantal jaar geleden. Bij zonneparken is het – net als bij windparken – ook een groeiend fenomeen dat velen het belang van de opgewekte energie niet voldoende vinden opwegen tegen de impact van de bouw ervan. Aan mijn toehoorders vertel ik altijd dat als we energie opwekken met wind en zon we geen (conventionele) fossiele energieopwekking hoeven te gebruiken. Hiermee wordt CO₂-uitstoot gereduceerd. En elke extra hernieuwbare kilowattpiek is er één. Hierbij ga ik ervan uit dat we op korte termijn energie kunnen opslaan en transporteren. We moeten met z’n allen accepteren dat de energietransitie niet kan slagen zonder dat we daar wat van gaan merken. Uiteraard moeten we het zo verantwoord als mogelijk doen, maar het zal soms pijn doen. Het gaat wel helpen als alle partijen die hier een rol bij spelen, dus ook de overheid, ieders rol in de transitie duidelijk vertellen en het belang hiervan blijven benadrukken.”

Verwacht je nog interessante ontwikkelingen in de nabije toekomst?

“Wij krijgen veel te horen dat grond voor zonneparken concurreert met grond voor voedselopbrengst. Gunstige agrarische gebieden zouden opgeofferd worden voor duurzame energieproductie. Bij het project Symbizon kijken we specifiek naar landbouwgrond in combinatie met zonnepanelen die we tijdelijk verticaal kunnen zetten, zodat er landbouwmachines langs kunnen rijden. Dezelfde panelen kunnen ook om hun as draaien en in een willekeurige hoek gezet worden, zodat ze zo veel mogelijk zon vangen of voor schaduw zorgen wanneer dat nodig is. De grond brengt agrarisch gezien waarschijnlijk iets minder op, maar de productie van energie en gewassen samen levert meer op. We kijken in het project naar strokenverkaveling, naar variatie van gewassen op de grond en naar de opbrengst. Omdat het gaat om duurdere zonnepanelensystemen en ook de manier van het land verbouwen aangepast moet worden, bekijken we nu of de kosten opwegen tegen alle voordelen.

Maar een soortgelijk project zou je ook kunnen uitrollen bij bijvoorbeeld kippenboerderijen, er zijn mogelijkheden te over. In Duitsland hebben we meer dan 100 Megawattpiek in de planning staan met dit soort projecten. We zouden wel veel meer van dit soort pilots willen doen, maar we moeten natuurlijk ook steeds de businesscase positief houden en dus optimalisatie zoeken.”

Verwacht je een groter aandeel zonne-energie in het totaal aan duurzame energie dat Vattenfall produceert?

“In Nederland is nu bijna 10 Gigawatt aan zonne-energie geïnstalleerd, en dat groeit de komende vier jaar waarschijnlijk door naar 25 Gigawatt, dus dat gaat best heel hard. Zo ook in de landen om ons heen. Energie halen uit zonnepanelen is gelukkig geen rocketscience meer; het is een bekende technologie en speelt een belangrijke rol in de strategie van Vattenfall om binnen één generatie fossielvrij leven mogelijk te maken. Maar windenergie zal altijd de grote broer blijven.”

Solar 2020 in NL

• Ondanks corona projecten gebouwd en nieuwe projecten in de pijplijn​.
• Eerste drijvende zonnepark van Vattenfall bij Netterden gebouwd en operationeel met capaciteit van 1,2 MWp. ​
• Drie investeringsbeslissingen: Diemen, Gasselternijveen en Kooypunt​.
• Vier zonneparken op land gebouwd: Haringvliet, Diemen, Gasselternijveen en Coevorden met totaalcapaciteit van ca. 49,56 MWp.
• Drie projecten vergund: Sas van Gent, Goirle en Echteld met totaalcapaciteit van 41 MWp.
• In totaal ongeveer 145.600 zonnepanelen op land en op water geïnstalleerd. 

Lees ook:
Onze energiebronnen

Foto: Hybride Energiepark Haringvliet, copyright Vattenfall/Jorrit Lousberg