Belang van internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen neemt toe
Vandaag is Vattenfall gastheer van de eerste plenaire jaarvergadering van het IMVO (Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen)-convenant voor de hernieuwbare energiesector. De verschillende partners overleggen met elkaar op ons kantoor Hoekenrode.
Hoe zorgen we ervoor dat de energietransitie doorgaat zonder schendingen van de mensenrechten en het milieu? Afgelopen jaar stond Vattenfall aan de basis van het Convenant voor de hernieuwbare energiesector, waarin met verschillende partijen afspraken werden gemaakt. Een jaar nadat de handtekeningen werden gezet, maakt Arjan Pouw, beleidsadviseur Sustainable Supply Chains bij Vattenfall, de balans op.
Het doel van het IMVO-convenant, het convenant voor Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, is om de waardeketens in de zon- en windindustrie te verduurzamen. Daarmee wordt niet alleen de activiteiten van Vattenfall zelf bedoeld, maar ook die van al haar leveranciers. Afgelopen jaar werd het convenant opgesteld en ondertekend. Behalve energieleveranciers nemen ook ontwikkelaars, ngo’s, vakbonden, ministeries en kennisinstituten hieraan deel. “Heel praktisch betekent het dat we met verschillende partijen samenwerken om erachter te komen waar in de toeleveringsketen potentieel mensenrechtenschendingen plaats kunnen vinden of overtredingen van milieuregels, en welke acties we dan kunnen ondernemen”, aldus Pouw. “Als individuele organisatie is het heel lastig om erachter te komen waar de zwakke plekken in de toeleveringsketen liggen en daar dan ook nog wat aan te doen. Samen sta je veel sterker. Sinds de start in maart 2023 hebben zich al 51 partijen aangesloten. Dat zorgt naast zinvolle discussies voor enorm veel daadkracht.”
Stuurgroepen
Binnen het convenant zijn er twee belangrijke werkgroepen: Due Diligence en Collective Action. Due diligence betekent niet veel anders dat alle organisaties en bedrijven die het convenant tekenen zich houden aan de zesstappenmethode (zie kader) van de OESO, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. Een goede uitvoering daarvan garandeert een goede basis voor de uitvoering van de IMVO door een organisatie. “De Sociaal Economische Raad (SER) ziet erop toe dat alle aangesloten partijen zichzelf toetsen. We hebben daar een speciale assessmenttool voor ontwikkeld met een mooie balans tussen praktische toepasbaarheid en de OESO-regels. Als een bedrijf op bepaalde onderdelen slecht scoort waar een ander bedrijf juist goed op scoort, kunnen ze – zonder dat ze commercieel gevoelige informatie hoeven te delen – elkaar helpen. Het uiteindelijke doel is dat de energiesector de OESO-richtlijnen adopteert en zichzelf steeds verbetert.”
De stuurgroep Collective Action helpt de aangesloten partijen bij het bundelen van de krachten om bijvoorbeeld te onderzoeken hoe bepaalde grondstoffen gewonnen worden. “Uit literatuur en onderzoek weten we dat hier risico’s aan verbonden zijn, zeker als het gaat om bijvoorbeeld lokale mijnbouw”, licht Pouw toe. “Zo’n werkgroep kan daar echt induiken. Op dit moment loopt er een aantal initiatieven om daar subsidie voor te krijgen en dan aan de slag te gaan.”
Gepaste zorgvuldigheid wordt tastbare norm
Voorzitter Kees Vendriks: ‘Ik vind het eervol om als onafhankelijk voorzitter betrokken te zijn bij het IMVO-convenant voor de hernieuwbare energiesector. De maatschappelijke opgaven, zoals de klimaatcrisis, biodiversiteitsverlies en sociale ongelijkheid, zijn dermate groot dat dit van ons allen een bijdrage vraagt. Zeker ook het bedrijfsleven dat een zeer productieve rol kan spelen in samenspraak met overheid en maatschappelijke organisaties. Het IMVO-convenant maakt dat tastbaar. Bovendien: de hernieuwbare energiesector wijst ons al de weg naar een wereld zonder CO2-uitstoot. Deze sector kan laten zien hoe gepaste zorgvuldigheid een tastbare norm wordt in internationale ketens.’
Verantwoord ondernemen telt mee voor windpark op zee
Vattenfall heeft het afgelopen jaar veel energie en tijd gestoken in het ontwikkelen van het zelfassessment van de bij het convenant aangesloten partijen. “Dat is geen vrijblijvend assessment”, vertelt Pouw. “Het resultaat wordt beoordeeld door de Sociaal Economische Raad (SER), de belangrijkste adviesraad voor regering en parlement over sociaaleconomische vraagstukken. Daarnaast voert de SER met alle partijen een-op-eengesprekken. Het belang van maatschappelijk verantwoo.rd ondernemen wordt dit jaar voor het eerst ook meegenomen in de aanbesteding voor een windpark op zee. “Je hebt als bedrijf of organisatie dus een voordeel als je bij dit convenant aangesloten bent of bij een ander vergelijkbaar initiatief. Maar je moet wel een minimumscore in de assessments halen, dus die worden extra serieus genomen.”
Terug- en vooruitblik
Pouw kijkt heel positief terug op het afgelopen jaar. “Het IMVO-convenant is voor een periode van vijf jaar afgesloten en de progressie die we in ons eerste jaar geboekt hebben, is aanzienlijk. De snelheid waarmee het assessment framework is opgesteld, de collective actions zijn ingediend en papers zijn geschreven om daar subsidie voor aan te vragen, dat is gewoon heel tof om te zien.” De truc wordt, en dat is ook de taak van Pouw als stuurgroeplid, om dat momentum vast te houden. “We krijgen steeds meer deelnemers, en vaak is het zo dat hoe groter de groep wordt, des te trager de processen verlopen.”
Wat zou kunnen helpen, is duidelijke Europese regelgeving, maar die laat nog even op zich wachten. “Dat is des te meer reden om als energiesector met de verschillende stakeholders op zoek te gaan naar sectorharmonisatie: dan gebruiken we dezelfde methodieken en praten we over dezelfde zaken. Laten we dit initiatief gebruiken om daar lering uit te trekken en de resultaten te delen met andere landen. Dat is op de lange termijn belangrijk voor de sector- en bedrijfscontinuïteit.”
De zes stappen van due diligence in het kort
- Integreer IMVO in beleid en managementsystemen.
- Identificeer en beoordeel de negatieve gevolgen van activiteiten, toeleveringsketens en relaties.
- Stop, voorkom of beperk negatieve gevolgen.
- Monitor praktische toepassing en resultaten.
- Communiceer hoe gevolgen worden aangepakt.
- Zorg voor herstelmaatregelen.
Lees ook:
‘Samenwerken is noodzakelijk om duurzame ketens veilig te stellen’ - Vattenfall
Convenant hernieuwbare energie (ENG)