"We moeten het echte risico van windparken voor vogels begrijpen"

In de lente en herfst trekken miljoenen vogels over de Noordzee en komen dicht bij windparken. Als er een groot aantal vogels wordt verwacht, wordt de zogenaamde start-stopprocedure geactiveerd (zie kader onder het artikel). Dat betekent dat Vattenfall de windturbines een paar uur moet stilzetten en er geen stroom kan worden opgewekt. "Dat willen we zo veel mogelijk voorkomen", aldus Larsen. "Als de turbines stilstaan, moeten andere assets, zoals gascentrales, bijstoken om de daling in het aanbod te compenseren. De start-stopprocedure wordt dan ook twee dagen van tevoren aangekondigd om dit te kunnen organiseren. De vraag is of de turbines op het juiste moment stilstaan, simpelweg omdat het moeilijk is om zo lang van tevoren precies te voorspellen welke route de vogels zullen kiezen en hoe snel ze het gebied met het windpark zullen passeren."

Bewijs verzamelen

Samen met Wageningen Environmental Research, onderdeel van Wageningen Universiteit, en Wildlife Imaging Systems, een Amerikaanse leverancier van technologische oplossingen, gaat Vattenfall een op thermische camera's gebaseerd systeem testen voor het verzamelen van bewijsmateriaal van vogels die botsen met offshore windturbines in windpark HKZ. "Op zee is dit lastiger dan op land, waar je rond kunt lopen en kunt zien wat er op de grond is gevallen. Als een vogel een windturbine op zee raakt, valt die in het water en drijft weg. Door 16 warmtebeeldcamera's op een van de turbines te plaatsen kunnen we de omstandigheden in de gaten houden waaronder een botsing zou kunnen plaatsvinden. De camera's draaien 24 uur per dag en kijken horizontaal 360 graden onder de rotor uit om te zien of er iets valt. De video's worden geanalyseerd met behulp van kunstmatige intelligentie."

Vogelvluchten rond een windturbine vastgelegd door camerasystemen. De afbeelding is een samenvatting van 5 minuten video in een enkele afbeelding. De gele delen van de afbeelding zijn vogels die door de software zijn opgenomen. Bron: Wildlife Imaging Systems.

Vattenfall gebruikt al camera's en kunstmatige intelligentie voor het monitoren van het botsingsrisico in het Schotse Aberdeen Bay Offshore Windpark. Daar worden daglichtcamera's gebruikt om de vliegbewegingen en het gedrag van zeevogels rond de turbines te registreren, geen botsingen.

Met al het beschikbare materiaal kunnen Larsen en de onderzoekers zien of er patronen in vogelactiviteit en botsingen kunnen worden geïdentificeerd en of deze kunnen worden gerelateerd aan bepaalde weersomstandigheden. Terwijl de meeste trekvogels normaal gesproken boven windturbines vliegen, kunnen ze bij slechter weer tijdens de vogeltrek gedwongen worden om lager te vliegen.

Het onderzoek richt zich op de migratie van kleine vogels zoals zangvogels en lijsters, maar omvat alle vogelactiviteiten en kijkt ook naar vleermuizen.

Verwachtingen

Het belangrijkste doel van dit proefproject is om te testen hoe goed de thermische camera's en ondersteunende technologie werken en om een nauwkeuriger dodentelling te krijgen. Een volgende stap zou kunnen zijn om camera's aan meer windturbines te bevestigen om meer zekerheid te krijgen over het aantal botsingen en representatievere cijfers. "Deze test is nog maar het begin," zegt Larsen. "Zodra we meer gegevens hebben, kunnen we onze bevindingen delen met autoriteiten en experts die het kunnen gebruiken om hun start-stopmodellen te verbeteren."

Larsen is zich ervan bewust dat de resultaten van dit soort onderzoeken door de energiesector zelf soms sceptisch worden ontvangen. "Dat begrijp ik heel goed," legt hij uit. "Daarom doen we dit onderzoek niet alleen. We hebben Wageningen Marine Research ingeschakeld als onafhankelijke onderzoekspartij. Ook zijn we van plan om belangrijke experts van overheden, universiteiten en ngo's uit te nodigen om het project van dichtbij te volgen. We willen dat iedereen de resultaten van het onderzoek kan gebruiken."

Lees ook:

Vattenfall tilt zeevogeltracking naar hoger niveau met AI-technologie

Vattenfall installeert camera's op HKZ-turbine voor onderzoek naar vogelslachtoffers op zee

Foto boven artikel: Charles Walker