Defect onderdeel leidde tot omvallen windturbine Eemmeerdijk

Het incident met de windturbine is veroorzaakt door een defect onderdeel in het systeem waarmee de stand van de bladen van een turbine wordt bestuurd. Deze zogeheten pitch cylinder is bedoeld om de bladen ‘uit de wind’ te draaien, zodat de turbine stil kan worden gezet. Op 4 januari trok de wind stevig aan en werkte dat besturingssysteem niet meer. Hierdoor konden de bladen niet meer in een andere stand worden gezet en vingen ze teveel wind.

Besturing van de bladen is de belangrijkste manier om een turbine af te remmen. Turbines hebben echter ook een mechanische rem. Die rem werd geactiveerd, maar bleek niet meer in staat de turbine stil te zetten. De generatoren leverden daardoor tweemaal zoveel elektriciteit als waarvoor ze waren ontworpen, en zijn uitgevallen. De bladen gingen steeds sneller draaien, tot er uiteindelijk eentje afbrak. Daarna raakte de turbine zo uit balans dat het bovenste deel ervan ook afbrak.

Een incident als dit komt zelden voor, het is een ongelukkige samenloop van omstandigheden geweest. We zijn er zelf ook flink van geschrokken en gelukkig waren er geen persoonlijke ongelukken.

Bekijk hier de infographic (pdf)

Hoe kan een turbine omvallen als er een enkel onderdeel defect raakt?

Een van de lessen die we uit dit incident trekken, is dat een enkele fout niet zulke grote gevolgen moet kunnen hebben. Het ontwerp van de turbine speelt daarbij een belangrijke rol. Nadat de pitch cylinder was losgekomen, hadden de bladen automatisch in een stand moeten komen waarin ze geen wind meer konden vangen. In plaats daarvan bleven ze juist wind vangen. Die cilinder was afgelopen herfst nog vervangen. Daarbij werd het borgingsmiddel dat ervoor zorgt dat de cilinder stevig vastzit, niet goed aangebracht. Een beter cilinderontwerp had het lostrillen kunnen voorkomen, bijvoorbeeld door aan het einde een metalen borgpin te gebruiken.  

Moeten we ons zorgen maken over de turbines in andere windparken?

Windpark Eemmeerdijk is het enige windpark in Nederland waar Vattenfall dit type turbine met twee bladen heeft gebruikt. Tegenwoordig hebben turbines drie bladen en elk blad heeft zijn eigen besturingssysteem. Als één van de aansturingssystemen van een blad defect raakt, brengen de andere twee bladen de turbine tot stilstand en voorkom je een incident zoals dit. Mogelijk komt een dergelijk systeem nog wel voor op windparken van andere eigenaren. Het is daarom belangrijk dat zij geïnformeerd worden over eventuele risico's.

De windmolens op Eemmeerdijk stonden al op de planning om later dit jaar te worden afgebroken. Ze komen voor die tijd niet meer in gebruik. Direct na het ongeval werden de overige zestien turbines van het windpark al stilgezet.

Welke belangrijke lessen kunnen we op basis van het onderzoek meenemen voor de toekomst?

Een van de lessen die we hieruit halen, is dat een enkele fout niet zulke grote gevolgen mag hebben. Hoewel de turbine 25 jaar geleden voldeed aan alle veiligheidseisen, zijn de inzichten in de afgelopen jaren veranderd. Na twintig jaar worden turbines uitgebreid gecontroleerd om te kijken of ze langer mogen draaien. Daarbij zou ook moeten worden bekeken of het ontwerp nog voldoet aan de veiligheidseisen van vandaag. En welke maatregelen er nodig zijn om de veiligheid te waarborgen als dat niet het geval is.

We zullen onze bevindingen en aanbevelingen delen met onze partners in de windsector. Ondanks de negatieve impact levert een incident als dit ook waardevolle kennis en ervaring op waarmee we de veiligheid en verdere ontwikkeling van windparken kunnen ondersteunen.