Hoe een kerncentrale een regio helpt zich te ontwikkelen

Het is iets na 14.00 uur op een typische donderdagmiddag en als Susanne Falk aan het woord is, hoor je het gedempte gerinkel van bestek terwijl het personeel van restaurant Värdshus in Forsmark opruimt na de lunchdrukte. Falk runt het restaurant en conferentiecentrum sinds eind 1997, toen zij en haar man het overnamen van zijn ouders.

"De Forsmark-centrale is ongelooflijk belangrijk voor ons geweest", zegt ze. "Waarschijnlijk is 75 procent van onze activiteiten er op de een of andere manier mee verbonden. Zonder de centrale hadden we zeker niet elke dag van de week open kunnen gaan."

Positieve houding vanaf het begin

De betrokkenheid van de familie Falk bij het restaurant begon aan het eind van de jaren negentig van de vorige eeuw, maar hun band met het gebied gaat verder en is diepgaander. Susanne kwam hier als meisje wonen toen haar vader bij Vattenfall op de kernenergie ging werken. Het was ook in die tijd dat de bouw van de elektriciteitscentrale begon.

"Hoewel er in die tijd protesten waren − borden met 'Kernenergie, nee bedankt!' bijvoorbeeld − was de algemene houding toen al heel positief.

Margareta Widén-Berggren kent de situatie goed, omdat ze al dertig jaar betrokken is bij de oprichting van de centrale, meer dan 20 jaar gemeenteraadslid is in Östhammar en ook voorzitter is van de gezamenlijke organisatie van nucleaire gemeenten. Ze heeft gezien hoe de houding ten opzichte van de centrale de afgelopen jaren veranderd is.

"Demonstraties voor en tijdens de bouw van de centrale waren hier nooit − ze waren elders in Zweden. Ik heb nooit het gevoel gehad dat de tegenstand erg sterk was in de omgeving. Ik denk dat dit komt omdat de centrale zo belangrijk was voor het leven in de stad. Zelfs als je er niet werkt, kent iedereen wel iemand die dat wel doet − of die aan de bouw heeft meegewerkt."

Belangrijk onderdeel van de gemeenschap

De acceptatie van de centrale is een belangrijke rol blijven spelen in de lokale gemeenschap. Forsmark is een belangrijk onderdeel van het gebied, dat net ten noordoosten van Uppsala ligt, ten noorden van Stockholm. Het helpt Forsmark, Östhammar en andere omliggende steden te floreren op een manier die je meestal niet ziet in gebieden buiten de grote steden van Zweden. De werkloosheid is laag en naast de centrale is er ook een aantal grote bedrijven en overheidsinstellingen actief in het gebied.

"Er zijn verschillende redenen waarom de houding ten opzichte van de centrale zo positief is", zegt Fredrik Jansson, directeur van het Vattenfall College in Forsmark. "Het is een grote werkgever die een aanzienlijke impact heeft op de lokale economie. Bovendien doet Vattenfall veel voor de lokale gemeenschap − ze sponsoren sportclubs en ondersteunen de hogeschool waar ik werk."

Uniek onderwijs

Het Vattenfall College biedt drie- en vierjarige gespecialiseerde opleidingen op het gebied van technologie, bijvoorbeeld reactortechnologie. De opleidingen zijn uniek voor de school en gericht op kernenergie.

"We hebben studenten uit het hele land en die willen hierheen komen omdat ze weten dat de kans op een baan groot is", zegt Jansson. "Het feit dat onze hogeschool zo'n groot bereik heeft en dat we zo'n grote geografische spreiding hebben onder onze studenten, is ook goed voor de gemeente − mensen die hierheen verhuizen zorgen voor inkomsten."

Jansson heeft studenten meegenomen voor een bezoek aan de centrale en benadrukt met name de openheid en de bereidheid tot communicatie als redenen voor de positieve houding van het publiek, wat ook kenmerkend is voor de interactie en samenwerking met de gemeentepolitiek.

Openheid belangrijke factor

Margareta Widén-Berggren is het daarmee eens en zegt dat zij en haar medebewoners zich altijd goed geïnformeerd en betrokken hebben gevoeld bij de plannen voor de centrale.

"Voor mij waren openheid en medezeggenschap een belangrijke reden voor acceptatie van de centrale", zegt Widén-Berggren. "Er is altijd een gevoel van veiligheid geweest bij degenen die vlak bij de centrale wonen, omdat we weten wat er aan de hand is. We hebben oefeningen gezien die Forsmark heeft gedaan, we hebben een veiligheidscommissie met openbare bijeenkomsten. We zijn dus altijd betrokken en voelen ons altijd geïnformeerd."

Toen de Zweedse Nuclear Fuel and Waste Management Company (SKB) vlak voor eind vorig jaar toestemming kreeg om hier een opslagplaats voor nucleaire brandstof te bouwen, was dat geen verrassing voor Jansson, Widén Berggren of Falk. Integendeel zelfs.

"Ik begrijp heel goed waarom je hier een opslagplaats voor afval zou willen bouwen", zegt Falk. "Het is logisch om het op een plek te hebben waar de acceptatie al hoog is."