Hoe een windpark onderdeel werd van een ski

Volgens Gustav Frid, Environment & Sustainability Specialist bij Vattenfall, was het in 2020 logisch om op zoek te gaan naar nieuwe methoden voor het verwerken van de grote hoeveelheid composietmaterialen uit windparken.

Wat meespeelde om alternatieve oplossingen te vinden, was dat met name in de media een problematisch beeld ontstond van de verwerking van dit soort afval. Tegelijkertijd waren verschillende windparken bijna aan het einde van hun levensduur.  

"Er werd wereldwijd veel gediscussieerd over afvalbeheer. Daarnaast werkten we aan een continue strategie die onder meer inhield dat dit type afval niet meer op stortplaatsen mocht worden gedumpt. Het doel was om zo duurzaam mogelijke oplossingen te vinden en daarom hebben we allerlei onderzoeken naar tubinebladen gedaan. We wilden meer te weten komen over de verschillende recyclingoplossingen, maar ook uitzoeken hoe we konden voorkomen dat de bladen op de stortplaats zouden belanden." 

Toen Vattenfall in 2022 het Nederlandse windpark Irene Vorrink ging ontmantelen, had de aannemer geen alternatieven voor verbranding. Op dat moment kon Vattenfall profiteren van de uitgebreide inventarisatie van het bedrijf rond de mogelijkheden en alternatieven die op de markt beschikbaar waren.
 
"Omdat we binnen het contract met de aannemer geen oplossing hadden voor het recyclen van de turbinebladen, moesten we de verwerking van de bladen uitbesteden aan een derde partij. Dus gingen we op zoek naar alternatieven en zo kwamen we in contact met de Noorse speler Gjenkraft, die destijds net met zijn activiteiten begon."  

Foto: Jorrit Lousberg

Goede timing vereenvoudigde de keuze

Gjenkrafts onderzoeksgebied was juist de recycling van composietmaterialen zoals turbinebladen. Daarnaast was de timing een doorslaggevende factor.  

"Voor ons was het belangrijk dat de bladen goed van het demontageproject naar het recyclingbedrijf konden worden getransporteerd, zonder dat ze onderweg vast kwamen te zitten en moesten worden opgeslagen. Onze wensen en het onderzoeksproject van Gjenkraft sloten qua timing heel goed op elkaar aan", benadrukt Gustav Frid.

Volgens Marcin Rusin, een van de oprichters van Gjenkraft, was de discussie rondom windturbinebladen en hoe deze konden worden gerecycled juist de aanleiding voor het oprichten van het Noorse recyclingbedrijf. Wat begon als een hobbyproject in de avonduren, is nu een commercieel bedrijf dat onder andere financiering ontvangt van Innovation Norway en de EU.  

"Gjenkraft recyclet composietafval om waardevolle materialen op een duurzame en milieuvriendelijke manier terug te winnen. Dat willen we op een groene manier doen, zonder het afval in de grond te begraven of voor energie te verbranden. Windenergie wordt al lang gezien als een groene energiebron. De uitdaging is echter hoe we de turbinebladen duurzaam kunnen verwerken als ze niet meer kunnen worden gebruikt. Dan komen wij met onze technologie om de hoek kijken om windenergie weer groen te maken", vertelt hij.

Gustav Frid

Recyclen van waardevolle grondstoffen

Gjenkraft maakt gebruik van een gepatenteerd thermochemisch proces met verschillende stappen. Hierdoor is het mogelijk om glas- en koolstofvezels en koolwaterstoffen te recyclen in de vorm van gas en olie. En een van deze materialen, koolstofvezel, wordt gebruikt bij de productie van ski's, in samenwerking met de Noorse skifabrikant Evi Ski. 

"Het was altijd al ons doel om te laten zien dat deze uitdaging op te lossen is. We beschikten al over de technologie om waardevolle grondstoffen uit composietafval te winnen. De volgende stap was het vinden van een geavanceerd product dat aantrekkelijk zou zijn voor het publiek", voegt Marcin Rusin toe. Gustav Frid beaamt dat:  

"Het belangrijkste aan de ski's is dat ze laten zien hoe breed er geïnnoveerd kan worden. Door de gebruiksmogelijkheden van gerecyclede materialen te laten zien, kunnen we nieuwe markten en toepassingsgebieden vinden." 

Wetgeving en prikkels voor meer circulaire bedrijven

De regelgeving rondom het storten van composietmaterialen zoals turbinebladen is binnen de EU verschillend. In veel landen is het nog toegestaan, maar in sommige landen, zoals Nederland, is er een verbod.  

Gustav Frid hoopt dat in de toekomst veel meer bedrijven het gebruik van gerecyclede materialen in hun productieprocessen willen testen. Maar om dat te realiseren moet vooral de wetgeving eenvoudiger worden.  

"Momenteel staan bijvoorbeeld transport en circulariteit hoog op de agenda bij de EU, terwijl wetgeving en hoge kosten voor het over grenzen transporteren van afval juist een belemmering voor effectieve recyclingoplossingen vormen. Ik hoop op wetgeving en prikkels waarmee nieuwe circulaire activiteiten kunnen worden gestart en nieuwe producten met gerecyclede inhoud op de markt kunnen komen."